Gerard Labuda urodził się 28 grudnia 1916 w Nowej Hucie koło Kartuz. Edukację rozpoczął już w rodzinnym domu. Kiedy w wieku ośmiu lat podjął naukę w czteroklasowej szkole powszechnej w Luzinie, biegle pisał i czytał po polsku i niemiecku. Po ukończeniu tej szkoły uczęszczał do Gimnazjum Klasycznego w Wejherowie. W 1936 roku rozpoczął studia historyczne na Uniwersytecie Poznańskim. W roku akademickim 1938-1939 był stypendystą Uniwersytetu w Lund w Szwecji. Studia historyczne przerwał mu wybuch II wojny światowej, kontynuował je na tajnym Uniwersytecie Ziem Zachodnich z siedzibą w Warszawie. Tam w 1943 roku otrzymał tytuł magistra. Doktorat obronił w 1944 roku, na podstawie rozprawy „Założenia Arcybiskupstwa Magdeburskiego i Biskupstwa Poznańskiego na tle wschodniej polityki misyjnej”. Po wojnie rozpoczął pracę na Uniwersytecie Poznańskim. W 1946 roku habilitował się na podstawie rozprawy „Studia nad początkami państwa polskiego”, w większej części napisanej w czasie okupacji.
W 1950 roku uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego Uniwersytetu Poznańskiego. Od 1962 roku do 1965 roku był rektorem Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. W latach 1958-1961 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Zachodniego. W latach 1984-1989 był wiceprezesem PAN a w latach 1989-1994 prezesem PAU.
Poza swoją działalnością naukową znany był także jako niezapomniany wychowawca pokoleń studentów. Wypromował ponad 100 magistrów i kilkudziesięciu doktorów. Jego studentami byli m.in. profesorowie: Jerzy Hauziński, Bogusław Drewniak, Marceli Kosman, Jerzy Strzelczyk, Edward Rymar, Mieczysław Stański oraz docent Irena Radtke.
Uzyskał tytuły doktora honoris causa Uniwersytetu Gdańskiego, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego oraz Uniwersytetu Szczecińskiego.
Prof. Labuda zmarł 1 października 2010 roku. Został pochowany w Luzinie na Kaszubach.
18.09.2016 roku Dyrektor Muzeum – Tomasz Fopke wraz z Pracownikami Justyną Grabowską oraz Zuzanną Szwedek-Kwiecińską mieli zaszczyt brać udział w uroczystym odsłonięciu obelisku upamiętniającym 100-lecie urodzin prof. Gerarda Labudy, które odbyło się w Nowej Hucie, miejscu urodzin Profesora. Wydarzenie wpisywało się w jubileuszowe obchody Roku im. prof. Gerarda Labudy, które tego dnia połączone było ze świętem oddziału Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego w Kartuzach obchodzącym 60-lecie swego istnienia. Tego dnia po raz drugi wręczono także nagrodę im. Gerarda Labudy, jej laureatami zostali: Lechosław Jocz za pracę: System samogłoskowy współczesnych gwar centralnokaszubskich oraz Piotr Kitowski za publikację: Sukcesja spadkowa w mniejszych miastach województwa pomorskiego w II połowie XVII i XVIII wieku. Studium prawno-historyczne. Nagrodę wręczyli obecni tego dnia synowie Profesora, Adam Labuda oraz Aleksander Labuda wraz z przewodniczącym kapituły prof. Józefem Borzyszkowskim.
Obchodom towarzyszyła wystawa mobilna typu roll up – Gerard Labuda 1916-2010. Kaszuba w Poznaniu przygotowana przez pracowników wejherowskiego Muzeum oraz biuro Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubko-Pomorskiego, którą można było zwiedzić w Muzeum Kaszubskim w Kartuzach. Następnie ekspozycję będzie można obejrzeć 23 października w siedzibie Stowarzyszenia Turystycznego w Swarzewie (Kocham Bałtyk).
Organizatorami wydarzenia byli: Burmistrz Miasta Kartuzy, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie. Oddział w Kartuzach oraz Instytut Kaszubski.
Tekst: Zuzanna Szwedek-Kwiecińska, Justyna Grabowska
Zdjęcia: Justyna Grabowska
Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej 84-200 Wejherowo, ul. Zamkowa 2a tel. 58 736 18 21, 58 672 29 56 sekretariat@muzeum.wejherowo.pl |
Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie 80-837 Gdańsk, ul. Straganiarska 20-23 tel. 58 301 27 31, 58 300 06 83 biuro@kaszubi.pl |